NAJBARDZIEJ OCZYWISTY SKUTEK

Najbardziej oczywistym skutkiem dużej pro­dukcji jest to, że jednostki mogą oszczędzać łatwiej z wielkich dochodów osobistych, które produkcja ta przynosi. Wydatki na konsumpcję mają pierw­szeństwo nawet u ludzi najbardziej wstrzemięźli­wych, jeśli alternatywą jest głód, zimno czy inne fizy czne dolegliwości. Przy osiągnięciu jednak pewnego poziomu dobrobytu ludzie mogą po­wstrzymać się od konsumpcji, aby oszczędzić na stare lata, zabezpieczyć się przed życiowymi nie­powodzeniami lub uniknąć ryzyka demoralizacji, jaką niesie za sobą posiadanie dochodów bez wkła­du pracy. Ubogie społeczeństwa przeszłości posia­dały poważną zdolność oszczędzania, jak dowodzą tego pozostałe po nich pomniki. Ale turysta, który spogląda na piramidy egipskie, ruiny Baalbek, ba­zylikę Sw. Piotra, katedrę w Chartres, pałac w Wersalu czy ruiny Cuzco, nie ogląda owoców dobrowolnych oszczędności! mas.